Osmancık Kaymakamlığı, ilçenin tanınırlığını arttırmak, tarihini ve kültürünü tanıtmak amacıyla büyük bir çalışma başlattı. Bu kapsamda Osmancık'ın yemek kültürü arasında yer “Osmancık Irgat Böreği”, “Osmancık Kapari Turşusu”, “Osmancık Yaprak İçi Yemeği” ve “Osmancık Yırtmaç Yemeği” İçin Türk Patent Enstitüsü’ne Coğrafi İşaret, Osmancık Sarı Kantaron yağı içinse patent başvurusunda bulunuldu.
Osmancık Kaymakamı Ayhan Akpay proje ekibine teşekkür ederek; “Kadim şehrimizin tanıtılması, tarihi ve kültürel değerlerimizin ortaya çıkarılması için her alanda proje geliştiren ekibimize teşekkür ederiz.” ifadelerini kullandı.
OSMANCIK’TAN SARAY MUTFAGINA
"OSMANCIK KAPARİ TURŞUSU"
Yörede, Gebre olarak da adlandırılan Kapari bitkisinin Türkiye'deki anavatanı Çorum'un Osmancık ilçesidir. Evliya Çelebi, bu bitkinin varlığını Osmancık'ta 400 yıl öncesinde keşfetmiştir.
Evliya Çelebi, ünlü ”Seyahatname”sinde Çorum’un Osmancık ilçesini tanıttığı bölümde şunları söylüyor kapari için;
”Şehrin üç tarafı kumsaldır; asla çamur olmaz. Havası fazla sıcak olduğundan üzümü lezzetli ve sulu olur. Kumsallığında toprağında” gebre” adında bir yemiş olur ki sirke turşusu yapılır; gayet faydalıdır. Bu şehirde o turşu meşhur olmuştur.”
Yine Osmanlı saray mutfak defterlerinde “kapari” turşularından, “çiçek” ve “dal-ı güzide” olarak bahsediliyor. Saray için en iyi kapari turşusu için Osmancık’a gelen birkaç helvacı bitkisi dal ve çiçeklerini Osmancık’ın Saz Nahiyesinden sağlayarak yine Osmancık’ta turşusunu imal edip İstanbul'a naklederlermiş. (Kaynak: Osmanlı Saray Mutfağı-Arif Bilgili)
Kaynaklara göre sarayın 15. yüzyılda 200 testi olan kapari turşusu tüketimi 16. yüzyılda 100 fıçı olmuş.
Bölgede 2024 yılında özellikle Dodurga-Osmancık ekseninde Kapari yetiştiriciliği konusunda çalışmalar yapılmıştır.
“OSMANCIK IRGAT BÖREĞİ”
Diğer bir adıyla 'Irgat böreği'. Yörede yaşayanlar eskiden bağa-bahçeye giderken doyurucu olduğu için bu böreği pişirip yanlarında götürürlermiş. Böreğin en belirgin özelliği Masaf’a (Sini, tepsi) her bir yufka eklendikçe ters düz edilerek ocak üzerinde pişirilmesi. Günümüzde ise malzeme ölçüsü azaltılarak aynı yöntem yine ocak üzerinde tavayla pişirilerek yapılmakta.
İç harcı olarak özellikle ıspanak ve yumurtalı iç harcı kullanılmakta.
Osmancık Irgat Böreği Tarifi
6 su bardağı un, bir yemek kaşığı yoğurt
1 tatlı kaşığı dolusu tuz
2,5 su bardağı su kontrollü bir şekilde koyarak yumuşak bir hamur elde edilir.
Elde edilen hamurdan 8 beze elde edilir bezeler tepsiye dizilip 10 dakika dinlendirmeye bırakılır bu arada da içimizi hazırlayalım
1 kilo ıspanak yıkanıp temizlenir doğranır. Üzerine 1 adet soğan doğranır. Tereyağı ve sıvı yağ ile 4 adet yumurta pişirilir, soğuyan yumurtalar ıspanak ve soğanın üzerine dökülür. Karabiber arzuya göre kırmızı biber tuz ilave edip güzelce harmanlanır.
Her beze açılır, Masaf’ta (tepsi-sini ) pişirilir. Pişirilen tarafın üzerine ıspanaklı içten konur onun üzerine çiğ yufka açılır ters çevirerek bu şekilde devam ederek pişirilir.
“OSMANCIK YAPRAK İÇİ YEMEĞİ”
Eş, dost, konu, komşusunun bir arada sohbet ettiği sofrada asma yaprakları ile servis edilen lezzetli bir yemektir.
Yaprak İçi Tarifi
Bir su bardağı sıvıyağ
4 adet büyük baş soğan doğrayıp tencereye koyuyoruz, güzelce kavuruyoruz,
2 yemek kaşığı domates 1 yemek kaşığı biber salçası ile kavurma işlemine devam ediyoruz.
Önceden ıslatılmış, bir su bardağı yeşil mercimek, bir su bardağı börülce, bir su bardağı bakla, bir su bardağı nohut tencereye konulduktan sonra, üzerini geçecek kadar soğuk su ilave edip pişmeleri için ocakta 1 saat kaynatıyoruz.
Yarım su bardağı bulguru da yıkayıp üzerine ilave ediyor, 15 dakikada bununla birlikte pişip ocağın altını kapatıyoruz
Bir bağ dereotu, bir bağ yeşil soğan, bir bağ nane, biraz da maydanoz doğrayıp bütün yeşillikleri pişen tencerenin içerisine koyup karıştırıp kapağını kapatıyoruz. Hazırlanan yemek haşlanmış asma yaprağı ile birlikte yeniliyor.
“OSMANCIK YIRTMAÇ YEMEĞİ”
Hafif sulu ve lezzetli bir yemektir. Börülce, yeşil mercimek, bakla, bulgur ve arzuya göre nohut bakliyatları ile yemeğe adını veren asma yapraklarının yırtılması ile yapılır.
Yırtmaç Yemeği Tarifi
Tenceremize ocağa koyuyoruz bir su bardağı sıvıyağ üzerine
2 büyük boy soğan doğrayıp kavuruyoruz
2 yemek kaşığı salçayı da kavurup 8 su bardağı su ilave ediyoruz kaynayan suyun içerisine önceden temizleyip yırtıp hazırladığımız bir kiloya yakın yaprağı da ilave ediyoruz
Önceden ıslatılmış bir çay bardağı börülce, bir çay bardağı yeşil mercimek, bir çay bardağı bakla, yarım çay bardağı bulgur bunları da ilave edip pişmeye bırakıyor. Arzu'ya göre nohut da ilave edilebilir.
Bir saat pişirdikten sonra ocağın altını kapatıp bunu da istediğiniz dereotu nane yeşillikler ilave edip hazırlıyoruz.
Kaynak: Osmancık’ta yapılan birçok yemek yarışmasında derece elde eden Gülsüm Erdemir Kısaç’ın tarifleri.
“OSMANCIK SARI KANTARON YAĞI”
Doğanın şifa kaynakları zeytin yağı ile sarı kantaron bir araya getirilerek hazırlanan Osmancık Sarı Kantaron Yağı için Türk Patent Enstitüsü’ne patent başvurusunda bulunuldu.
İlçede 200-250 yıldır yabani formda yetiştirilen zeytinlerden elde edilen zeytin yağı ile yörenin yüksek kesimlerinde mayıs ve eylül ayları arasında yetişen sarı kantaronların toplanıp taze veya kurutulmuş çiçekleri ile yaprakları geleneksel yöntemlerle infüze ettirilerek “Osmancık Sarı Kantaron Yağı” hazırlandı.
Osmancık Sarı Kantaron Yağı’nın sürdürülebilir üretim ile yerel ekonomiye katkı sağlanması amaçlanırken patent başvurusunda da bulunuldu.
